Εισαγωγή
Βασιζόμενη σε εκπαιδευτικά πλαίσια στρατιωτικής εκπαίδευσης, ιστορικές ρίζες και σύγχρονες περιπτώσεις εφαρμογής, το άρθρο προτείνει μια νέα ταξινόμηση που αποτυπώνει με ακρίβεια τον μη στρατιωτικό, πολιτικό ή πολιτιστικό χαρακτήρα των περισσότερων σύγχρονων συστημάτων πολεμικών τεχνών.
Ο όρος «πολεμικές τέχνες» είναι ιστορικά παραπλανητικός· οι σύγχρονες στρατιωτικές δυνάμεις ούτε εκπαιδεύονται ούτε αναμένουν να χρησιμοποιήσουν άοπλη μάχη ως βιώσιμο εργαλείο στο πεδίο της μάχης, βασιζόμενες αντιθέτως σε πυροβόλα όπλα, τακτικές και τεχνολογική υπεροχή. Συνεπώς, τα άοπλα συστήματα μάχης θα πρέπει να επαναταξινομηθούν ως πολιτικές τεχνικές αυτοπροστασίας ή πολιτιστικά συστήματα, και όχι ως «πολεμικά» εργαλεία.
Η Προέλευση του Όρου
- Ορισμός της λέξης «πολεμικός» από το λατινικό martialis, που σημαίνει «του Άρη, του θεού του πολέμου».
- Τα αρχικά γνήσια πολεμικά συστήματα ήταν πάνοπλες τέχνες μάχης πεδίου, σχεδιασμένες για ένοπλες συγκρούσεις (δόρυ, ασπίδα, ξίφος).
- Τα πρώιμα, κωδικοποιημένα άοπλα συστήματα αποτελούσαν συχνά μέρος αριστοκρατικής ή τελετουργικής εκπαίδευσης, και όχι βασικό πυρήνα στρατιωτικού δόγματος.
Ωστόσο, τα πρώιμα άοπλα συστήματα – όπως η ελληνική πάλη ή το παγκράτιο – είχαν περισσότερο τελετουργικό, αθλητικό ή αριστοκρατικό χαρακτήρα. Δεν αποτελούσαν τον πυρήνα της στρατιωτικής εκπαίδευσης και συνήθως εξυπηρετούσαν σκοπούς επίδειξης, τιμής ή παιδείας, όχι πολεμικής αποτελεσματικότητας.
Η ιδέα πως ο όρος «πολεμικές τέχνες» είναι λανθασμένος στο πλαίσιο της σύγχρονης στρατιωτικής πρακτικής, έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ ερευνητών και εκπαιδευτών. Για παράδειγμα, το βιβλίο “Deconstructing Martial Arts” αναφέρει ότι οι πολεμικές τέχνες δεν αποσκοπούν στο να διδάξουν πώς να νικήσει κανείς σε έναν κυριολεκτικό πόλεμο, υποδηλώνοντας ότι ο όρος είναι παραπλανητικός στα σημερινά συμφραζόμενα. Επιπλέον, το άρθρο “Martial arts studies as Kulturwissenschaft: A possible theoretical framework” επισημαίνει ότι σήμερα ο όρος «πολεμικές τέχνες» αναφέρεται κυρίως στoν αθλητισμό ή σε πολιτισμικές πρακτικές, και όχι σε τεχνικές στρατιωτικής εφαρμογής. Αν και οι πηγές αυτές δεν περιλαμβάνουν το παραπάνω απόσπασμα αυτολεξεί, εκφράζουν παρόμοιες απόψεις αναφορικά με την ανάγκη επαναταξινόμησης των άοπλων συστημάτων μάχης ως πολιτικά ή πολιτιστικά και όχι «πολεμικά».
Η Γλώσσα της Βίας και ο Μύθος του Άοπλου Πολεμιστή
Για τον ανίδεο, ο όρος «πολεμικές τέχνες» προκαλεί εικόνες πειθαρχημένων πολεμιστών, κυριαρχίας στο πεδίο της μάχης και αρχαίων συστημάτων άοπλης μάχης που έχουν βελτιωθεί για τον πόλεμο. Ωστόσο, η πραγματικότητα της σύγχρονης μάχης αφηγείται μια διαφορετική ιστορία – όπου τα πυροβόλα όπλα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και η τακτική σε επίπεδο ομάδας έχουν καταστήσει την άοπλη μάχη σχεδόν ανενεργή σε στρατιωτικά πλαίσια. Ο μοντέρνος πόλεμος διεξάγεται κυρίως εξ αποστάσεως, και τα εργαλεία του είναι η τεχνολογία, η ακρίβεια και η ψυχρή ισχύς.
Η άοπλη μάχη καλύπτει ένα ελάχιστο ποσοστό του στρατιωτικού χρόνου εκπαίδευσης σε κάποιους στρατούς και, ακόμη και τότε λειτουργεί περισσότερο ως μέσο ενίσχυσης αυτοπεποίθησης ή ως υποστήριξη σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. συγκράτηση υπόπτου από στρατονομία). Τα περιστατικά σωματικής επαφής σώμα-με-σώμα είναι εξαιρετικά σπάνια στο πεδίο της μάχης. Οι περισσότερες εμπλοκές λύνονται με πυροβόλα, με ελεγχόμενες τακτικές ή με τη χρήση βαρέων όπλων.
Συνεπώς, η εργασία αυτή υποστηρίζει ότι ο όρος «πολεμικές τέχνες» αποτελεί ένα γλωσσικό και πολιτιστικό σφάλμα, αποσυνδεδεμένο σε μεγάλο βαθμό από τις σύγχρονες στρατιωτικές ανάγκες ή εφαρμογές στο πεδίο της μάχης.
Ιστορικές Ρίζες των Πολεμικών Τεχνών
Ιστορικά, οι πολεμικές τέχνες αναφέρονταν σε δεξιότητες πεδίου μάχης που αναπτύχθηκαν από επαγγελματίες πολεμιστές – ξιφομαχία, χρήση λόγχης, τοξοβολία και ιππομαχία. Οι τέχνες αυτές ήταν «πολεμικές» με την αυστηρή έννοια του όρου, άμεσα συνδεδεμένες με τον πόλεμο. Συστήματα όπως το kenjutsu της Ιαπωνίας ή οι ευρωπαϊκές σχολές μακριού ξίφους (σήμερα HEMA – Historical European Martial Arts) ήταν πρακτικά, επικεντρωμένα στα όπλα και σχεδιασμένα για μαζική ή ατομική μάχη σε στρατιωτικό πλαίσιο.
Στον 20ό αιώνα, πολλές ασιατικές πολεμικές τέχνες (καράτε, τζούντο, τάε κβον ντο, κουνγκ φου) εξάχθηκαν μαζικά στον δυτικό κόσμο και απέκτησαν διαφορετικό χαρακτήρα: από –υποτίθεται- τεχνικές στρατιωτικής μάχης σώμα με σώμα, μετατράπηκαν σε πολιτισμικά και παιδαγωγικά εργαλεία, αλλά και σε επίσημα αθλήματα με παγκόσμια εμβέλεια.
Παρότι διατήρησαν κάποιες όμοιες μορφές, φιλοσοφία και ορισμένες αρχές, οι περισσότερες πολεμικές τέχνες που διδάσκονται σήμερα ήταν και είναι αποσυνδεδεμένες από κάθε στρατιωτική πραγματικότητα. Δεν στοχεύουν στην επιβίωση στο πεδίο μάχης, αλλά σε άλλες αξίες: αυτοβελτίωση, σκληραγώγηση, φυσική κατάσταση, αυτοπειθαρχία και πνευματική εξέλιξη.
Η ρητορική της «αυτοάμυνας» αναπτύχθηκε κυρίως ως απάντηση στις αυξημένες αστικές απειλές και όχι σε πραγματικά σενάρια πολέμου ή κατά μέτωπο μάχης. Όμως, απέχουν πολύ από την πραγματικότητα της πραγματικότητας μιας κατάστασης αυτοάμυνας και σίγουρα αυτοπροστασίας.
Τα μερικώς οπλισμένα ή άοπλα συστήματα όπως το κινεζικό wushu, το παραδοσιακό ιαπωνικό jujutsu ή ίσως το τελείως άοπλο αρχαιοελληνικό παγκράτιο (όχι των σημερινών ομώνυμων αθλητικών ομοσπονδιών) λειτουργούσαν περιστατικά ως εφεδρικές μέθοδοι, χρήσιμες μόνο όταν τα όπλα είχαν χαθεί ή ήταν μη διαθέσιμα. Ακόμα και τότε, η εφαρμογή τους ήταν απολύτως συγκυριακή και προσανατολισμένη στην επιβίωση μέχρι να μπορέσει κανείς να οπλιστεί, όχι σχεδιασμένη για παρατεταμένη εμπλοκή.
Για το jujutsu συγκεκριμένα, η λογική του να ρίχνεις με κάποιον έντεχνο τρόπο έναν αντίπαλο κάτω στο έδαφος στέκει μιας και τα χτυπήματα σε πανοπλία δεν έχουν αξία. Αυτό βέβαια απορρίπτει αμέσως όσα συστήματα χτυπημάτων υπήρχαν για πεδίο μάχης άρα και το «πολεμικό» τους παρελθόν. Αντιθέτως, σήμερα, παρότι οι στρατιώτες φέρουν πολύ εξοπλισμό και κάποιοι αλεξίσφαιρες πλάκες, είναι πιο δύσκολο λόγο φερόμενου όγκου να τους ρίξει κανείς στο έδαφος διότι το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου τους το φέρουν στο άνω σώμα. Αυτό το καθιστά πολύ δύσκολο να αγκαλιάσει κανείς τον αντίπαλο. Για αυτόν τον λόγο σε σοβαρούς στρατούς διδάσκονται λίγες πολύ απλές ρίψεις που δεν απαιτούν τόσο το αγκάλιασμα αλλά τον κατευθυντήριο μοχλό. Επιπλέον τα χτυπήματα χρησιμοποιούνται όπως σε χρονολογικά νεότερο σύστημα παλαιού jujutsu (δείτε Tenjin Shinyo Ryu Jujutsu) περισσότερο για σοκ περισπασμού και αποδυνάμωσης της βάσης του αντιπάλου πριν από απλή βαριά ρίψη. Σημειώστε δε, ότι ο νόμιμος και αναγνωρισμένος κληρονόμος του παλαιού jujutsu είναι το σημερινό Judo και τίποτα άλλο. Οτιδήποτε «αναφέρεται» σε αυτό ή προωθεί «παρόμοιες ρίζες» ή και ανακαλεί το παραδοσιακό σε νέα ή αθλητική μορφή εκτός του τζούντο αποτελεί παρωδία και εξυπηρετεί «άλλους σκοπούς».
Αρχαία εγχειρίδια πολέμου όπως το Στρατηγικόν (Βυζαντινή Αυτοκρατορία), το De Re Militari (Ρώμη) ή η Τέχνη του Πολέμου (Κίνα) επικεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά σε ένοπλους σχηματισμούς, στη στρατηγική διοικητικής μέριμνας και στην τακτική μονάδων. Τα κείμενα αυτά παραλείπουν σχεδόν εντελώς την άοπλη μάχη, επιβεβαιώνοντας ότι η σύγκρουση σώμα με σώμα θεωρούνταν δευτερεύουσα ή συμπτωματική, όχι κεντρική στον σχεδιασμό μάχης.
Σύγχρονη Στρατιωτική Εκπαίδευση
Τι Μαθαίνουν οι Στρατιώτες
Στη σύγχρονη εποχή, οι στρατιωτικές δυνάμεις εκπαιδεύουν το προσωπικό τους με βάση τα εργαλεία του πολέμου (warcraft) – πυροβόλα όπλα, χειροβομβίδες, τεχνικές καταστολής και τακτικές μάχης εκ του σύνεγγυς με χρήση καραμπινών ή μαχαιριών. Η εκπαίδευση σώμα με σώμα υπάρχει σε κάποιους στρατούς, αλλά περιορίζεται σε:
- Κατάσταση έσχατης ανάγκης
- Προσωπικό ειδικών μονάδων ή στρατιωτικής αστυνομίας
- Οικοδόμηση αυτοπεποίθησης ή τελετουργική εξάσκηση
Η έμφαση δίνεται στον έλεγχο όπλων, την αναγνώριση απειλών, την επικοινωνία και τη νόμιμη εμπλοκή – όχι στην εξειδίκευση σε άοπλες τεχνικές. Συστήματα όπως το Modern Army Combatives Program των ΗΠΑ ή η το «Melee – είδος σύγχρονου Combatives βασισμένο σε παραδοσιακό jujutsu» στο Ηνωμένο Βασίλειο στοχεύουν στην ενίσχυση της επιθετικότητας και της μαχητικής διάθεσης, όχι στην επιχειρησιακή χρήση.
Δεδομένα εκπαίδευσης σύγχρονων στρατευμάτων αποτελούν επίσης:
- Κύρια έμφαση στα οπλικά συστήματα, την πειθαρχία πυρός, τις ομαδικές κινήσεις και την τακτική κυριαρχία στο πεδίο.
- Ελάχιστος χρόνος αφιερώνεται στην άοπλη μάχη – συνήθως διδάσκεται ως μέσο ενίσχυσης αυτοπεποίθησης ή ως έσχατη λύση για διατήρηση οπλισμού.
- Οι δεξιότητες άοπλης μάχης περιορίζονται σε εξειδικευμένους ρόλους (π.χ. στρατονομία, επιχειρήσεις ελέγχου από ειδικές δυνάμεις).
- Αναφορές εμπειριών μάχης: οι περισσότερες θανατηφόρες εμπλοκές επιλύονται από απόσταση (πυροβόλα, drones, πυροβολικό).
Με άλλα λόγια, η άοπλη μάχη υπάρχει για να καλλιεργεί πολεμιστές – δεν κερδίζει πολέμους.
Πολιτιστική και Πολιτική Εξέλιξη των Πολεμικών Τεχνών
Τον 20ό αιώνα παρατηρείται ραγδαία εξάπλωση των πολεμικών τεχνών σε πολιτικό επίπεδο στην Δύση, με συστήματα όπως το καράτε, το τζούντο, το ταεκβοντό και το κουνγκ φου να αποκτούν παγκόσμια δημοφιλία. Πολλές διατήρησαν μορφή και φιλοσοφία – αλλά αποσυνδέθηκαν σαφώς και από την όποια ελάχιστη πρακτική «πολεμική χρήση». Η τάση και όρος «αυτοάμυνα/ς» αναδύθηκε ως απάντηση στην αύξηση της βίας σε αστικές κοινωνίες – όχι σε πεδία μάχης.
Αν και κάποια έχουν ρίζες σε «πολεμοφανείς» παραδόσεις, εξελίχθηκαν σε:
- Υποτιθέμενα συστήματα αυτοάμυνας για πολίτες
- Ανταγωνιστικά αθλήματα
- Μέσα πολιτιστικής διατήρησης
- Οχήματα σωματικής άσκησης και πειθαρχίας
Αυτή η εξέλιξη πρακτικά τις απομάκρυνε από τον στρατιωτικό ρεαλισμό που υποτίθεται ότι έφεραν και τις ενέταξε σε πλαίσια ελεγχόμενης αναπαράστασης, συχνά χωρίς καμία επαφή με το χάος της πραγματικής βίας. Η αισθητική, η ηθική και η φιλοσοφία αντικατέστησαν την όποια λειτουργικότητα.
Το Πρόβλημα του Όρου «Πολεμική»
Το πρόβλημα της εσφαλμένης ονοματοθεσίας έχει ως εξής:
Ο όρος «πολεμικός» υπονοεί ότι το σύστημα είναι σχετικό με το πεδίο μάχης – γεγονός που παραπλανεί πολίτες, αστυνομικές δυνάμεις και δικαστήρια. Ουσιαστικά, ο όρος «πολεμικές τέχνες» δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι αυτά τα συστήματα έχουν εφαρμογή στο σημερινό πεδίο μάχης. Ο όρος «πολεμικός» υποδηλώνει στρατιωτική χρησιμότητα, κάτι που σε περιβάλλοντα «πολεμικών τεχνών» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Καλλιεργείται υπερβολική αυτοπεποίθηση μέσω στιλιζαρισμένων μορφών που ποτέ δεν σχεδιάστηκαν για σύγχρονες συγκρούσεις (π.χ. πόντοι και νίκες σε αγώνες αντί επιβίωσης από ενέδρα). Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες: πολλοί πολίτες, επαγγελματίες ασφαλείας ή ακόμη και αστυνομικοί αποκτούν μια λανθασμένη αίσθηση ετοιμότητας. Η εξάσκηση σε στυλιζαρισμένες μορφές (όπως point-sparring ή και πλήρους επαφής αγώνων) δεν παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία για επιβίωση απέναντι σε αιφνιδιασμούς, ένοπλες επιθέσεις ή επιθετική συμπεριφορά στο δρόμο. Ουσιαστικά, οι αθλητικοί σύλλογοι, σχολεία και ακαδημίες πολεμικών τεχνών δεν ενσωματώνουν τα νομικά, ψυχολογικά, τακτικά ή περιβαλλοντικά στοιχεία.
Η χρήση του όρου «πολεμική» σε:
- Συστήματα που δεν χρησιμοποιούνται από τον στρατό
- Κατά βάση άοπλες πρακτικές
- Περιβάλλοντα πολιτικής ή αθλητικής φύσης
δημιουργεί σύγχυση αλλά εξακολουθεί να προωθείται και για λόγους μάρκετινγκ διανθίζεται συνεχώς πείθοντας επίδοξους αλλά ανίδεους ότι γίνονται μαχητές.
Υπονοεί επιχειρησιακή συνάφεια που δεν υπάρχει και μπορεί να οδηγήσει σε ψευδαισθήσεις ικανότητας.
Επιπλέον, τα περισσότερα σχολεία πολεμικών τεχνών δεν ενσωματώνουν νομικά, τακτικά ή ψυχολογικά στοιχεία στην εκπαίδευσή τους. Η απουσία κατανόησης των νόμων περί αυτοάμυνας, της διαχείρισης συγκρούσεων ή της εκτίμησης περιβάλλοντος είναι εμφανής.
Ο κίνδυνος εντείνεται όταν μαθητές ή επαγγελματίες ασφαλείας πιστεύουν ότι η εκπαίδευσή τους, τους προετοιμάζει για πραγματικές απειλές, ενώ στην πράξη παραμένουν απροετοίμαστοι σε νομικό, ψυχολογικό και τακτικό επίπεδο.
Προς Ακριβή Ορολογία και Λειτουργική Σαφήνεια
Μία ακριβέστερη ορολογία είναι αναγκαία για να μη παραπλανείται ή μπερδεύεται ο κόσμος.
- Προτεινόμενη μετατόπιση:
- «Πολιτιστικές πολεμικές τέχνες» (cultural martial arts) για παραδοσιακά συστήματα με ιστορική ή τελετουργική εστίαση. Δηλ. Τέχνες με έμφαση στην παράδοση, τη μορφή και την πολιτιστική κληρονομιά.
- «Πολιτικά συστήματα αυτοπροστασίας» (civilian self–protection) Υβριδικά μοντέλα για ρεαλιστικές απειλές, με έμφαση στη νομιμότητα και την αποφυγή κινδύνου ή «Πολιτικές αμυντικές τεχνικές» (civilian defence combatives) για συστήματα που έχουν υποβληθεί σε πίεση και έχουν πρακτική αξία μέσω εκπαίδευσης με νομική συμμόρφωση και εφαρμογή σε πραγματικά σενάρια. Πιεστικά, ρεαλιστικά συστήματα, ενσωματωμένα με νομικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό
Τα οφέλη της σαφούς γλώσσας της νέας ορολογικής προσέγγισης είναι πολλαπλά:
- Ευθυγραμμίζονται οι προσδοκίες των εκπαιδευόμενων με την πραγματικότητα.
- Περιορίζεται η νομική έκθεση σε περιπτώσεις αυτοάμυνας.
- Επιτρέπεται στους επαγγελματίες να επιλέξουν τα σωστά εργαλεία για την εκπαίδευσή τους.
Σημείωση – Η ορολογική ακρίβεια δεν υποτιμά την αξία της παράδοσης – την τοποθετεί στη σωστή θέση.
Επιπλέον Επιχειρήματα
Ψυχολογική Προετοιμασία έναντι Μάχιμης Πραγματικότητας
Η εκπαίδευση σώμα με σώμα διαχρονικά χρησίμευσε κυρίως για:
- Ενίσχυση επιθετικότητας
- Απευαισθητοποίηση στη βία
- Απενοχοποίηση της χρήσης βίας
- Οικοδόμηση ψυχολογικής ανθεκτικότητας
Ακόμη και στην αρχαιότητα – Σπάρτη και Ρώμη – η άοπλη εκπαίδευση ήταν ψυχοσωματικό εργαλείο, όχι μέθοδος μάχης. Το αποτέλεσμα κρινόταν από την παράταξη, τα όπλα και την τακτική.
Ακόμη και ο Μέγας Αλέξανδρος δεν θεωρούσε την άοπλη μάχη σημαντική μιας και όλο το στράτευμά του λειτουργούσε και βασιζόταν στη συλλογική στρατηγική και τακτική.
Το ίδιο ισχύει και σήμερα. Η χρήση MMA στην εκπαίδευση του στρατού των ΗΠΑ έχει θετικό αντίκτυπο στη φυσική κατάσταση και στην αυτοπεποίθηση, αλλά δεν θεωρείται επιχειρησιακή τεχνική.
Σκοπός Μάχης και Ρόλος Άοπλων Τεχνικών
| Πλαίσιο | Κύρια Μέσα Μάχης | Ρόλος Άοπλης Μάχης |
| Αρχαίος Στρατός | Λόγχες, σπαθιά, σχηματισμοί | Χρησιμοποιείται μόνο όταν το όπλο χάνεται – έσχατη επιλογή |
| Σύγχρονος Στρατός | Πυροβόλα, τακτικές ομάδας, συντονισμός | Ελάχιστη πρακτική αξία – κυρίως για εκπαίδευση πνεύματος και επιθετικότητας |
| Σχολές Πολεμικών Τεχνών | Χρήση άκρων, τυποποιημένες φόρμες, κάτα | Εστίαση σε άθλημα, πολιτιστική ταυτότητα και φιλοσοφία |
| Συστήματα Αυτοπροστασίας και Αυτοάμυνας | Αντίληψη κινδύνου, πρόσφορα εργαλεία και γνώση νόμου | Άοπλες και ένοπλες τεχνικές ενταγμένες σε ρεαλιστικά σενάρια και νομικό πλαίσιο |
Αυτή η οπτική αποτύπωση ενισχύει τον κεντρικό συλλογισμό: η άοπλη μάχη, παρότι έχει ισχυρό συμβολικό φορτίο, επιτελεί εντελώς διαφορετικούς ρόλους ανάλογα με το πλαίσιο – και θα πρέπει να περιγράφεται αναλόγως.
Ευρύτερες Επιπτώσεις για την Αστυνομία και την Αυτοάμυνα
Η σύγχυση συνεχίζεται και στον χώρο της ασφάλειας και της πολιτικής αυτοπροστασίας:
- Τεχνικές χωρίς χρονισμό και ρεαλισμό
- Έλλειψη νομικού υπόβαθρου και ενσυνείδητης αποφυγής
- Έλλειψη εξάσκησης υπό πίεση και πραγματικού περιβάλλοντος
Το αποτέλεσμα: υπερβολική αυτοπεποίθηση και πρακτική αδυναμία. Οι λέξεις διαμορφώνουν τις προσδοκίες – και η εκπαίδευση πρέπει να ανταποκρίνεται σε πραγματικούς κινδύνους.
Συμπέρασμα
Ακρίβεια στην Ορολογία, Ακρίβεια στην Εκπαίδευση
Όταν οι πραγματικότητες της μάχης είναι εντελώς διαφορετικές – εξοπλισμός, τεχνολογία, απόσταση, νόμος, περιβάλλον – είναι επικίνδυνο να συγχέονται οι ρόλοι. Η χρήση του όρου «πολεμικές τέχνες» για κάθε σύστημα άοπλης μάχης είναι ένα αναχρονιστικό κατάλοιπο, βασισμένο στον ρομαντισμό και όχι στην πραγματικότητα. Οι σύγχρονες πολεμικές τέχνες έχουν μεγάλη αξία ως μορφές πολιτιστικής έκφρασης, σωματικής ενδυνάμωσης και προσωπικής πειθαρχίας. Δεν πρέπει όμως να παρουσιάζονται – ούτε από τους δασκάλους τους, ούτε από τα μέσα, ούτε από την κοινή γνώμη – ως ισοδύναμες με στρατιωτική εκπαίδευση εκτός εάν ενσωματώνουν τις πραγματικότητες της σύγχρονης πολεμικής τεχνολογίας.
Ο σωστός προσδιορισμός του περιεχομένου και της χρήσης κάθε συστήματος μάχης είναι ζήτημα ευθύνης. Και η γλωσσική ακρίβεια είναι απαραίτητο εργαλείο για τη σωστή εκπαίδευση.
Ήρθε η ώρα να ευθυγραμμίσουμε την ορολογία με τη λειτουργία: η ακρίβεια στη γλώσσα οδηγεί σε ακρίβεια στην εκπαίδευση και – τελικά – την ίδια την επιβίωση.
Με την ακριβή ορολογία επιτυγχάνεται:
- Νομική προστασία για επαγγελματίες
- Τακτική απόδοση σε πραγματικές συνθήκες
- Εκπαιδευτικός ρεαλισμός
Αναγνωρίζουμε έτσι τη διαφορά ανάμεσα στην πολιτιστική εξάσκηση και στην επιβίωση. Και τιμούμε και τις δύο διαδρομές με ακρίβεια και σεβασμό.