Μιλώντας για bullying, οι περισσότεροι φέρνουμε στο μυαλό μας εικόνες φυσικής βίας. Αυτό, όμως, αποτελεί το μικρότερο μέρος ενός τεράστιου προβλήματος, του οποίου ο κύριος κορμός είναι η ψυχολογική βία και η συνεχόμενη καταπίεση.
Ένας άνθρωπος μπορεί να πέσει θύμα bullying ήδη από την ηλικία των 3 ετών (ή και ακόμα πιο νωρίς) και τα περιστατικά δεν είναι καθόλου σπάνια. Οι πρώτοι θύτες δεν είναι άλλοι από τους οι γονείς και τους κοντινούς του συγγενείς.
Ποιές πράξεις στοιχειοθετούν το bullying;
Οποιεσδήποτε πράξεις ή φράσεις που σαν στόχο έχουν να μειώσουν ή να χειραγωγήσουν την προσωπικότητα, αποτελούν μέρος απόπειρας ελέγχου και εκφοβισμού και αυτό είναι που ονομάζουμε bullying με την ευρύτερη έννοιά του. Όταν αυτό εφαρμόζεται σε παιδιά, έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις που είναι αδύνατον να διαπιστωθούν άμεσα γιατί δρουν σε βάθος χρόνου. Οι επιπτώσεις αυτές ενδέχεται να επιφέρουν καταλυτικές αλλαγές στον χαρακτήρα τους, δημιουργώντας ανθρώπους δειλούς, αναποφάσιστους, διαρκώς φοβισμένους ή αντίθετα ανθρώπους με μίσος προς τους άλλους ανθρώπους.
Κάποιοι συνάνθρωποί μας είναι θύματα για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους και μάλιστα χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Αντίθετα μάλιστα, ερμηνεύουν την συμπεριφορά αυτή σαν ενδιαφέρον:
«μα εγώ το λέω γιατί σε αγαπάω, γιατί ενδιαφέρομαι για σένα» ή «αν δεν ακούσεις εμένα ποιόν θα ακούσεις» και άλλα παρόμοια.
Το κοινωνικό bullying
Αν αποστασιοποιηθούμε λίγο, θα δούμε ότι στην ζωή μας υπάρχει έντονη η τάση καθοδήγησης κυριολεκτικά από παντού. Ξεκινώντας από την μικρή ηλικία, οι περισσότεροι λαμβάνουμε κάποιες αποφάσεις για τί θα φορέσουμε, το πως θα κόψουμε τα μαλλιά μας, το τί θα φάμε, το τί θα μάθουμε και ποιό επάγγελμα θα επιλέξουμε. Τα περισσότερα έχουν ήδη προκαθοριστεί από άλλους, αφήνοντάς μας ουσιαστικά ελάχιστες επιλογές. Μας δίνουν μία ψευδαίσθηση ελευθερίας και παρατείνουν επ’ αόριστον την ίδια κατάσταση.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθορίζουν το πώς θα ντυθούμε φέτος και πώς του χρόνου. Η εκάστοτε μόδα μας λέει πόσα κιλά πρέπει να ζυγίζουμε και τί ύψος να έχουμε για να είμαστε αρεστοί. Οι γονείς και οι φίλοι μας υποδεικνύουν τί δουλειά θα κάνουμε για τα επόμενα 30-40 χρόνια της ζωής μας, αδιαφορώντας για το τί μας ενθουσιάζει. Ακολουθούμε δρόμους που ποτέ δεν επιλέξαμε και ποτέ δεν θελήσαμε. Οι περισσότεροι από εμάς ακολουθούμε την πεπατημένη, την σιγουριά, το κοπάδι.
Αν δεν ταιριάζουμε στο καλούπι, αλλοίμονό μας. Πρέπει να υποστούμε τις αποδοκιμασίες «φίλων» και συγγενών που «για το καλό μας» δίνουν τις απαραίτητες οδηγίες. Όλα αυτά για να γίνουμε αποδεκτοί από το σύνολο. Από ένα σύνολο χωρίς παιδεία, χωρίς κοινωνική καλλιέργεια, που καλείται να καθορίσει την ζωή μας και να διαμορφώσει την προσωπικότητά μας.
Ανάπτυξη ελεύθερης προσωπικότητας
Κάθε φορά που οι γονείς συντηρούν και εφαρμόζουν τέτοια συμπεριφορά, περιορίζουν την ανάπτυξη ελεύθερης προσωπικότητας του παιδιού τους. Δεν το προστατεύουν, το παγιδεύουν και το απομονώνουν από τον ίδιο του τον εαυτό. Ο ρόλος του γονέα είναι να βοηθήσει το παιδί του να μπορεί να σταθεί στα πόδια του και να δημιουργήσει, με βάση την δική του προσωπικότητα. Αν, φυσικά, θέλει να έχει έναν ολοκληρωμένο και χαρούμενο άνθρωπο. Αυτό ισχύει όποιες και αν είναι οι επιλογές του. Η διαδικασία αυτή προστατεύει το παιδί και αποτελεί από μόνη της αυτοάμυνα για παιδιά στην καλύτερη μορφή.
Τα παιδιά δεν είναι η συνέχεια των γονιών, είναι ανεξάρτητοι άνθρωποι με τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Μόνο όταν μάθουν να σέβονται τον εαυτό τους θα μπορούν να τον υπερασπίζονται επαρκώς, έχοντας την απαραίτητη δύναμη για ζωή. Επιπλέον, ένας άνθρωπος σίγουρος για τον εαυτό του σπάνια γίνεται θύμα bullying, όπως δείχνουν οι στατιστικές. Αυτό συμβαίνει γιατί οι θύτες (οι λεγόμενοι bullies), στοχεύουν πάντα στους αδύναμους.